اعتماد به نفس چیست ؟
اعتماد به نفس یک مفهوم پیچیده نیست؛ اما با این حال، تعاریف و تعایبر مختلفی از آن میشوند. با این وجود، به نظر میرسد در سادهترین شکل ممکن، اعتماد به نفس را میتوان به معنی خودباوری در نظر گرفت.
معنی اصطلاحی اعتماد به نفس!
این مفهوم در اصطلاح به باور داشتن به تواناییهای شخصی اشاره کرد. به عبارتی دیگر، اعتماد به نفس یعنی اینکه فرد، به تواناییهای خویش برای انجام کارها، پذیرش مسئولیتها و برقراری ارتباط با دیگران، ایمان داشته باشد.
این جاست که بحث انواع اعتماد به نفس پیش میآید. در واقع دو نوع اعتماد به نفس وجود دارد: اعتماد به نفس عمومی و اعتماد به نفس خاص. اعتماد به نفس عمومی یعنی باور داشتن به تواناییهای خود است؛ اما اعتماد به نفس خاص در واقع باور ما به خود برای انجام کارهای خاص را نشان میدهد.
یک فرد با خودباوری مناسب، آماده است تا در چالشهای جدید قرار بگیرد، فرصتها را غنیمت شمرده، با شرایط دشوار مقابله کند و مسئولیتهای خود را در صورت نابسامانی و بهم ریختن، به عهده بگیرد.
همانطور که ایمان و اعتقاد به خود، منجر به تجربه موفق میشود، تجربه موفق نیز منجر به خودباوری میشود. هر تجربه موفقیتآمیز، به اعتماد به نفس کلی ما کمک میکند. البته ممکن است در یک زمینه مانند پخت و پز، اعتماد به نفس زیادی داشته باشیم و در زمینه دیگر، مانند ریاضیات یا سخنرانی عمومی، احساس خودباوری نداشته باشیم.
از آنجایی که اعتماد به نفس، غالبا به عنوان یک ویژگی مثبت شخصیتی تلقی میشود، افزایش آن نیز به یک هدف، برای افراد مختلف تبدیل شده است. به همین خاطر است که ما در ادامه این مقاله، به شکلی مفصل، راههای افزایش اعتماد به نفس را بررسی خواهیم کرد.
چه تفاوتی بین اعتماد به نفس و خودشیفتگی وجود دارد؟
خودشیفتگی میتواند به دلیل ناامنیها و مکانیسمهای دفاعی باشد، در حالی که اعتماد به نفس ناشی از خودآگاهی و توانایی تحمل و تأمل در عدم امنیت فرد است. اعتماد به نفس احساس شخصی از توانایی و صلاحیت را القا میکند، در حالی که خودشیفتگی احساس برتری نسبت به دیگران را در بر میگیرد.
تفاوت اعتماد به نفس با عزت نفس
اعتماد به نفس یک منبع روانشناختی گرانبها و به طور کلی یک عامل بسیار مثبت در زندگی است و با موفقیت، روابط خوب و رضایت ارتباط دارد. داشتن اعتماد کم به خود، میتواند افراد را به سمت افسردگی، کوتاه آمدن از تواناییهای خود و یا تحمل روابط و موقعیتهای بد سوق دهد.
اعتماد به نفس و عزت نفس، همیشه با هم همخوانی ندارند. به طور خاص، ممکن است خودباوری زیادی داشته باشید، در حالی که از عزت نفس پایینی برخوردار باشید. به عنوان مثال، در بسیاری از مجریان و افراد مشهور، که میتوانند در مقابل هزاران نفر برنامه اجرا کنند، اما سپس به خود با مواد مخدر آسیب میرسانند و حتی خودشان را میکشند.
«عزت» در لاتین به معنای «ارزیابی کردن، ارزشگذاری کردن، وزن کردن و برآورد کردن» است. بیش از آن، این چارچوبی است که ما از طریق آن فکر میکنیم، احساس میکنیم و عمل میکنیم و رابطه خود را با خود، دیگران و جهان منعکس و تعیین میکنیم.
افرادی که دارای عزت نفس سالم هستند نیازی نیست که خود را با چیزهای خارجی مانند درآمد، وضعیت یا بدنامی تطبیق دهند، یا به الکل، مواد مخدر یا رابطه جنسی تکیه کنند. برعکس، آنها با احترام با خود رفتار میکنند و از سلامتی، اجتماع و محیط خود مراقبت میکنند.
آنها قادر به سرمایهگذاری کامل خود در پروژهها و افراد هستند زیرا از شکست یا طرد شدن نمیترسند. مطمئنا آنها صدمه دیده و ناامید شدهاند، اما عقبنشینیهای آنها نه آسیب میزند و نه مایوس میکند.
اگر اعتماد به نفس پایین داشته باشیم چه میشود؟
عدم اعتماد به نفس میتواند مردم را به دلیل ترس از شکست یا خجالت، از فرصتهای جدید (مانند موقعیت کاری یا رابطه عاشقانه جدید) دور کند.
افرادی که از اعتماد به نفس پایین رنج میبرند، غالبا در بزنگاههای مهم زندگی خود، نمیتوانند مثبت عمل کنند. دلیل این اتفاق هم کاملا مشخص است: در صورتی که شما خودباروی مناسبی نداشته باشید، همواره از قرار گرفقتن در موقعیتهای مهم، هراس دارید.
همین عوامل سبب میشوند تا افراد با اعتماد به نفس کم، در برقراری ارتباط با جنس مخالف، پیشرفت شغلی و تحصیلی، انتخاب همسر، دوستیابی و … دچار مشکل شوند.
علائم کمبود اعتماد به نفس
مهمترین نکتهای که باید در مورد اعتماد به نفس پایین بدانید این است که این اتفاق، تقصیر شما نیست؛ اما از کجا بفهمیم اعتماد نفس داریم و علائم کمبود آن چیست؟
با اینحال، اگر یک یا چند مورد از علائم کمبود اعتماد به نفس را در خود احساس میکنید، ممکن است دچار این مشکل باشید.
۱- شما مردد هستید یا قادر به پذیرفتن تعاریف نیستید
به جای گفتن یک «متشکرم» ساده (همانطور که به احتمال زیاد برای این تعاریف سخت تلاش کردهاید و لیاقت آن را دارید) چیزی مانند «اوه، چیزی نیست، هر کسی میتوانست این کار را انجام دهد» خواهید گفت و آن را نادیده میگیرید.
۲- شما در مورد آنچه دیگران فکر میکنند، نگران هستید
شما نمیتوانید خودتان باشید زیرا همیشه روی پوستههای تخممرغ راه می روید و سعی میکنید همه اطرافیانتان از شما راضی باشند.
افراد دارای اعتماد به نفس، آنچه دیگران ممکن است درباره آنها فکر کنند را تأیید میکنند؛ اما آنها همانطور که پذیرفتهاند، در سطح سالم به آن اهمیت میدهند و خود را همانگونه که هستند دوست دارند.
۳- به خود و قضاوت خود اعتماد ندارید
نشانه دیگر اعتماد به نفس پایین این است که شما به طور مداوم نظر و قضاوت دیگران را به عنوان پشتوانهای برای اطمینان از تصمیم صحیح خود، درخواست میکنید.
همچنین، ممکن است برای تصمیمگیری درست تلاش کنید، زیرا فکر میکنید دیگران بهتر از شما میدانند. اگرچه، فراموش نکنیم که در بعضی مواقع، همه ما اعتماد به قضاوت خود را از دست میدهیم. اعتماد به نفس یعنی بازگشت به موفقیتها و تواناییهای گذشته.
۴ – بهانه میگیرید یا دیگران را سرزنش میکنید
به جای این که در اشتباهات خود تصرف کنید، دیگران را سرزنش میکنید یا بهانه میگیرید. پذیرش این واقعیت که اشتباه کردهاید ممکن است برای شما ضعف باشد.
۵- بازخورد سازنده را به عنوان انتقاد در نظر میگیرید
افراد با اعتماد به نفس پایین به دلیل نداشتن تصویر واضح از نقاط قوت، هرگونه بازخورد منفی را شخصا دریافت میکنند. این رفتار باعث میشود احساس بیانگیزگی بیشتری داشته باشند.
۶- شما دوست ندارید مسئول شوید
افرادی که از اعتماد به نفس کافی برخوردار نیستند، از قرار گرفتن در موقعیت رهبری میترسند؛ چون بدون تایید دیگران، نمیتوانند انتخاب کنند. این ویژگی، به خصوص نشانه یک دختر بی اعتماد به نفس است. این دختران جاهطلب نیستند و ترجیح میدهند در سطوح ابتدایی باقی بمانند.
۷- خود را با دیگران مقایسه میکنید
به جای تمرکز روی خود و اینکه چگونه میتوانید به موفقیت برسید، همیشه در حال بررسی و بررسی چگونگی و چگونگی انجام و دستیابی افراد دیگر هستید. مقایسه خود و دیگران تا زمانی که بتوانیم آن را فرصتی ببینیم مشکلی ایجاد نمیکند و ما بدون احساس یک بازنده در مسابقات راهی بهتر برای پیشرفت پیدا میکنیم. در برخی از سطوح، همه ما خود را با دیگران مقایسه میکنیم.
۸- فقط برای جلب رضایت دیگران در یک بحث، عقبنشینی میکنید.
ترجیح میدهید فقط برای این که از درگیری جلوگیری کنید و آرامش خود را حفظ کنید، نظر خود را حتی اگر میدانید حق با شماست، ابراز نکنید.
اکنون و با مطالعه این علائم، اگر فکر میکنید که از خودباوری پایینی برخوردار هستید، با استفاده از روشهایی که در ادامه معرفی میکنیم، میتوانید اعتماد به نفس خود را افزایش داده و زندگی خود را به کلی تغییر دهید.
راهکارهای افزایش و تقویت اعتماد به نفس
اعتماد به نفس یک ویژگی ذاتی و ثابت نیست. بلکه یک توانایی است که میتواند به مرور زمان به دست بیاید و بهبود پیدا کند. اعتماد به نفس اجتماعی میتواند با تمرین در محیطهای اجتماعی ایجاد شود.
۱- به ظاهر خود اهمیت دهید
اولین و آسانترین راه حل برای افزایش اعتماد به نفس این است که بیشتر به خودتان برسید. این راهکار ساده، تاثیر شگرفی بر روی خودباوری شما خواهد گذاشت.
اگر میخواهید بیشتر از قبل، به خودتان ایمان داشته باشید، هر روز صبح، بیست دقیقه برای این کارها وقت بگذارید:
موهای خود را مرتب کنید
صورت خود را اصلاح کنید
مطابق با سبک مناسب بدنتان لباس بپوشید
کفشهایتان را واکس بزنید
ساعت مچی ببندید
البته این کارها، تنها چند نمونه از موارد تاثیر گذار بر روی ظاهر شما هستند. رسیدگی و مراقبت از جسم یکی از تمرینات عملی افزایش اعتماد به نفس است.
۲- مثبت فکر کنید
اجازه ندهید افکار منفی بر روی ذهن شما مسلط شوند. مثبت اندیشی یک تمرین روزانه اعتماد به نفس است. شاید روزهای اول کمی سخت به نظر برسد؛ اما با گذشت زمان مشاهده میکنید که دید مثبت به انسانها و اتفاقات اطراف، چقدر میتواند در اعتماد به نفس شما تاثیرگذار باشد.
۳- افکار منفی را بکشید
به هر فکر منفی مانند یک اشکال نگاه کنید و در صدد رفع آن باشید. در طول روز، بارها و بارها با افکاری مانند: من نمیتوانم، بهتر است بیخیالش شوم، فلانی خیلی از من بهتر است، این کار شدنی نیست و … مواجه میشویم!
ذهنتان را به یک مبارزه دعوت کنید: بر علیه فکرهای منفی بجنگید و آنها را از بین ببرید. چنان بر اتفاقات ذهنی خود مسلط شوید، که هیچ نکته ناامید کنندهای، جایی در میان دنیای پرتلاطم افکار شما نداشته باشد. دوری از افکار منفی یکی از راه های افزایش اعتماد به نفس در اسلام است.
۴- خودتان را بشناسید
یک ژنرال عاقل قبل از رفتن به جنگ، برای شناخت دشمنش وقت میگذارد؛ زیرا او به خوبی میداند که شکست دادن دشمن، بدون داشتن آگاهی کامل از او ممکن نیست.
هنگامی که قصد دارید به جنگ افکار منفی بروید و اعتماد به نفس را جایگزین آنها کنید، دشمن شما خودتان هستید!
برای شناخت خودتان وقت بگذارید، به صدای افکارتان گوش دهید، شروع به نوشتن یک مقاله در مورد خودتان کنید و در نهایت با بیشترین دقت ممکن، تمام جنبههای شخصیتیتان را تحلیل کنید.
۵- مثبت عمل کنید
مثبت اندیشی و کشتن افکار منفی، یک راهکار افزایش اعتماد به نفس در مردان و زنان است اما به تنهایی کافی نیست؛ باید آن را عملی کنید. در تمام کارهای روزانه، مثبت عمل کنید.
زمانی که شروع به انجام یک کار میکنید، شما دقیقا همان کاری هستید که در حال انجام دادنش هستید! پس اگر آن کار را تغییر دهید، در حقیقت خودتان را تغییر دادهاید.
از این به بعد در زندگی، همواره خود را مشغول انجام کارهای مثبت کنید؛ مطمئن باشید خیلی زود تاثیر آن را بر روی اعتماد به نفستان مشاهده خواهید کرد.
کلام پایانی
در پایان این مقاله بازهم تاکید میکنیم که اعتماد به نفس، یک ویژگی بسیار مهم و تاثیرگذار در زندگی شما محسوب میشود. خوشبختانه این ویژگی شخصیتی باارزش، اکتسابی است؛ یعنی میتوانید به مرور آن را به دست بیاورید. پس اگر احساس کمبود اعتماد به نفس دارید، تعلل نکنید و از همین امروز و با راهکارهای معرفی شده در این مقاله، شروع به تقویت آن در وجودتان کنید.